همگام با امام خویش در کوره حوادث آخرالزمان

در مقام بیان و تعریف شرایط آخرالزمان، صحبت از وجودفتنه ها و آزمایش ها بسیار است. شرایطی فتنه گون که گذر از آن و حفظ دین در آن، ساده و آسان نخواهد بود.
امام باقر علیه السلام می فرماید: مردم در آخرالزمان صبح را آغاز می کنند با تمسک به شریعتی از امر ما، ولی چون عصر فرا می رسد از آن خارج شده اند، یا شب را با تمسک به شریعتی از اهل بیت علیهم السلام می گذرانند اما صبح می کنند در حالی که از آن خارج شده اند. (١)
آن به آن و لحظه به لحظه مردم آخرالزمان در معرض این ابتلائات قرار دارند تا سره از ناسره متمایز گردد.
امام باقر علیه السلام می فرماید: به خدا قسم با امتحانات و ابتلائات الهی متمایز خواهید شد، به خدا قسم مانند طلا تصفیه خواهید شد، به خدا قسم که غربال خواهید شد همان گونه که گندم را غربال می کنند تا دانه های پست از میان گندم ها خارج شود. (٢)
آزمایشات آخرالزمان با هدف آشکار شدن جوهره وجودی افرادی است که ادعای یاوری آن امام موعود را دارند. در کوره آخرالزمان است که صدق و کذب ادعاها معین شده و جمع ناب یاران شکل می گیرد. آخرین حاکم الهی نیازمند یارانی  ناب  و خالص است که در لحظات بحرانی توانایی تشخیص حق از باطل را داشته باشند و از جنس طلحه و زبیر و امثالهم نباشند.

فتنه و آزمایشی سخت

با توجه به آیاتی که در قرآن کریم وارد شده آزمایش انسان ها به دو صورت انجام می گیرد:
اول از طریق نعمت ها و بلایایی که به ایشان می رسد. در این امور نوع رفتار افراد –شکر نعمت، کفران نعمت، صبر در بلا، جزع و فزع در مصیبت و... - موضوع آزمایش قرار می گیرد. (٣)

دوما از طریق  ایجاد شرایط غفلت و فریب توسط منافقین و شیطان صفتان که سبب آمیخته شدن حق و باطل و دشواری شناخت حق می گردد. منظور ما از فتنه در این مقال نوع دوم آن است.(٤)

مقام معظم رهبری می فرمایند:
"امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: «فلو انّ الباطل خلص من مزاج الحقّ لم ‌یخف علی المرتادین»؛ اگر باطل، عریان و خالص بیاید، کسانی که دنبال شناختن حق هستند، امر برایشان مشتبه نمی شود؛ می فهمند این باطل است. «و لو انّ الحقّ خلص من مزج الباطل انقطع عنه السن المعاندین»؛ حق هم اگر چنانچه بدون پیرایه بیاید توی میدان، معاند دیگر نمی تواند حق را متهم کند به حق نبودن. بعد می فرماید: «و لیکن یوخذ من هذا ضغث و من ذاک ضغث فیمزجان»؛ فتنه‌گر یک تکه حق، یک تکه باطل را می گیرد، اینها را با هم مخلوط می کند، در کنار هم می گذارد؛ «فحینئذ یشتبه الحقّ علی اولیائه»؛ آن وقت کسانی که دنبال حقند، آنها هم برایشان امر مشتبه می شود." (٥)
اینجاست که فرد نیازمند معیار و شاخصی است تا بتواند وقایع را با آن بسنجد و مسیر درست را بیابد. در طول تاریخ بسیارند افرادی که در چنین شرایطی یه علت نداشتن معیار در سراشیبی انحراف قرار گرفته و از مسیر دین خارج شدند.

شاخص  و معیار نجات

امام صادق علیه السلام می فرماید: به خدا سوگند که این امام برای مدتی طولانی پنهان خواهد شد که در آن حال کسی جز آنکه به امامت او معتقد و به دعا کردن برای شتاب فرج موفقش کرده اند از تباهی و نابودی نجات نمی یابد.
در این روایت اصلی ترین معیار اعتقاد به امامت حضرت مهدی علیه السلام معرفی شده، اعتقادی که منشا اثر باشد و به فرد قدرت تشخیص حق از باطل بدهد. براساس زیارت جامعه کبیره مردم در رویایی با مقام امامت و ولایت جامعه به 3 گروه تقسیم می شوند:

گروه اول: راغب عنکم مارق راغب:

مارق:  یعنی کسی که ثابت قدم نیست. همچون خوارج نهروان که در دین آمدند و زود از آن خارج شدند و اثری از دین ندارند.
هرکس از شما اهل بیت -که صاحب مقام عصمت و علم الهی هستید - روی گردان شود، هرکس که شاخص و معیار ولایت شما را گم کند، از دین خارج شده است.

گروه دوم: اللازم لکم لاحق 

لازم: لزوم به معنای همراهی همیشگی چیزی با چیز دیگر است.
لاحق: چیزی در مسیر حرکت به چیز دیگری برسد.
هرکس ملازم و همراه همیشگی شما باشد و آن به آن عقاید و اخلاق و اعمال خود را با معیار شما بسنجد یقینا به حقیقت خواهد رسید و چنین شخصی در شرایط فتنه گون دچار تردید نخواهد شد.

گروه سوم: المقصر فی حقکم زاهق 

مقصر: از ریشه قصر و کوتاهی کردن است. این واژه اگر به باب تفعیل برود به معنای سستی کردن است که در آن اقدام، عمدی وجود داشته باشد.
زاهق: از ریشه "زهق" جلو افتادن، رفتن و از حد گذشتن است.
هرکس که با اختیار و قصد خویش در رعایت حق شما (حق ولایت و سرپرستی) کوتاهی و سستی کند از حد اعتدال خارج شده و از معیار و شاخص جلو افتاده است.
از میان سه گروه فوق تنها گروه دوم توانایی سربلندی در غربالهای آخرالزمانی را خواهند داشت. کسانی که مقداد و سلمان وار پیرو بی چون و چرای امام زمان خویش هستند، با سکوت امام ساکتند و با قیام او در میدان جنگ.

سه محور اساسی سبک زندگی مهدوی

لازم به ذکر است همراهی با امام در 3 مرحله عقیده و اندیشه، اخلاق، و اعمال باید صورت گیرد. نمی توان در خواندن نماز و روزه اقتدا به امام کرد اما ایثار و گذشت امام را نداشت. نمی توان حبّ امام را در دل داشت اما از دشمن او برائت نجست. نمی توان اهل مسجد بود اما اندیشه شیطانی داشت. همراهی با امام یعنی هر چه را امامت عمل می کند انجام دهی و هر چه را او ترک می کند ترک کرده باشی.
برای همراهی با امام باید سبک زندگی او را در 3 محور مذکور به طور دقیق و کامل شناخت و با او همگام شد. به همین علت یکی از ویژگی های مهم منتظران ظهور شناخت امام بیان شده است. این شناخت تنظیم کننده همه ابعاد زندگی فرد است که در نهایت به او لیاقت و شایستگی حضور در جمع یاران ناب منجی موعود را می دهد. یارانی که در کوره حوادث چون پاره های فولادند.
امام باقر علیه السلام می فرماید: هر کس عارف به امامش از دنیا برود مانند کسی است که قیام کرده و در خدمت مولایش در خیمه آن حضرت باشد. (٦)

پی نوشت:

1) غیبت نعمانی  باب12 ح12.
2) همان ح8.
3) انفال  28،انبیاء   35،کهف   7،فرقان  20.
4) اعراف  27،توبه  48.

5) بیانات ۱۳۸۸/۱۰/۲۹.
6) بحار الانوار ج52ص22 به نقل از کتاب پایان جاهلیت.

از مـــن بـــپـــرس!

مردم! اگر شما همانند من از آنچه بر شما پنهان است، با خبر بوديد، از خانه‏ها كوچ می‏كرديد، در بيابان‏ها سرگردان می‏شديد و بر كردارتان اشك می‏ريختيد و چونان زنان مصيبت ديده بر سر و سينه می‏زديد، سرماية خود را بدون نگهبان و جانشين رها می‏كرديد و هر كدام از شما تنها به كار خود می‏پرداختيد و به ديگری توجّهی نداشتيد. افسوس! آنچه را به شما تذكّر دادند فراموش كرديد

تحقّق پیش‌گویی‌های نهج‌البلاغه

حضرت امام علی(ع) جایگاه ممتازی در میان صحابة رسول خدا(ص) داشتند و بنابر شرایط خاصّی که در مدّت حکومت خویش به دست آوردند، پرده از اخبار غیبی متعدّدی برداشته و رازگشایی نمودند. امام علی(ع) داناترین صحابه به امور غیبی بودند. حضرت علی(ع) فرمودند:
«مردم! اگر شما همانند من از آنچه بر شما پنهان است، با خبر بوديد، از خانه‏ها كوچ می‏كرديد، در بيابان‏ها سرگردان می‏شديد و بر كردارتان اشك می‏ريختيد و چونان زنان مصيبت ديده بر سر و سينه می‏زديد، سرماية خود را بدون نگهبان و جانشين رها می‏كرديد و هر كدام از شما تنها به كار خود می‏پرداختيد و به ديگری توجّهی نداشتيد. افسوس! آنچه را به شما تذكّر دادند فراموش كرديد و از آنچه شما را ترساندند، ايمن گشتيد! گويا عقل از سرتان پريده و كارهای شما آشفته شده است.»1
روزی آن حضرت در «کوفه» می‌فرمودند:
«اگر بخواهم، می‌توانم تا قیامت نام  سیصدنفر(به بالاتر) تبليغ کننده و فرمانده‌شان را بگویم.»2
همچنین ایشان ضمن خطبه‌ای فرمودند:
«ای مردم! پيش از آنكه مرا نيابيد، آنچه می‏خواهيد از من بپرسيد. به خدا قسم! از من نخواهيد پرسيد از گروهی كه صد نفر را گمراه نموده‏اند و صد نفر را هدايت كرده‏اند، مگر اينكه تبليغ‏كنندة آنها و رهبرشان را تا روز قيامت برايتان معرفی می‏كنم.»3
و نیز فرمودند:
«ای مردم! پيش از آنكه مرا نيابيد، آنچه می‏خواهيد از من بپرسيد، كه من راه‌های آسمان را بهتر از راه‌های زمين می‏شناسم. بپرسيد قبل از آنكه فتنه‏ها چونان شتری بی‌صاحب حركت كند و مهار خود را پايمال نمايد و مردم را بكوبد و بيازارد و عقل‏ها را سرگردان كند.»4
باز در «نهج‌البلاغه نسخة صبحی صالح» آمده است:
«قبل از اینکه مرا از دست بدهید، بپرسید. قسم به آنکه جانم به دست اوست! از هرآنچه میان شما تا قیامت هست یا هر گروهی که صد تن را هدایت یا گمراه می‌کند، شما را با خبر می‌کنم. همچنین از تبلیغاتچی، فرمانده، راننده، مسیر عبور و باراندازشان و نیز اینکه کدامیک کشته شده و کدامیک به مرگ طبیعی می‌میرند.»5
و نیز این روایت که فرمودند:
«من بودم كه ريشة فتنه را كندم. اگر من نبودم كسی با اهل جمل، اهل صفّين و اهل نهروان قتال نمي‌كرد. (هرچه مي‌خواهيد) از من بپرسيد قبل از آنكه مرا نيابيد، قبل از آنكه بميرم يا كشته شوم. شقی‌ترين امّت، محبوس نمي‌شود تا اينكه (محاسن مرا) به خون خضاب نمايد. قسم به خدایی كه حبّه را مي‌شكافد و جنبندگان را می‏آفريند! راجع به گروهی كه صد (نفر) را گمراه يا هدايت كند، از من نمی‏پرسيد؛ مگر اينكه شما را از راننده و سرلشكر و خوانندة آن خبر می‏دهم.»6
بر اساس این مقدّمات، نگاهی گذرا و اجمالی به برخی از پیش‌گویی‌های محقّق شدة «نهج‌البلاغه» می‌اندازیم. علاقه‌مندان جهت مطالعة بیشتر می‌توانند به کتاب «علامات المهدی المنتظر(ع) فی خطب الامام علی(ع) و رسائله و احادیثه» نوشتة استاد مهدی حمد فتلاوی و نیز کتاب «مجموعه‌ای از اخبار غیبی یا پیشگویی‌های امام علی(ع)» نوشتة دکتر محمّدجعفر واصف مراجعه نمایند. به نمونه‌هایی از این پیش‌گویی‌ها اشاره می‌کنیم:

حوادث و فتنه های پیش روی
در برخی مناطق



الف. آیندة بصره
«بصره» شهری که همیشه کانون فتنه‌ها و آشوب‌ها بوده است. امام(ع) دربارة آیندة این شهر در خطبة 13 نهج‌البلاغه فرمودند:
«سپاه زن بوديد و از چهارپا پيروی نموديد! بانگ كرد و پاسخ گفتيد. پی شد و گريختيد. خوی شما پست است و پيمانتان دستخوش شكست. دورويی‏اتان شعار است و آبتان تلخ و ناگوار. آنكه ميان شما به سر برد، به كيفر گناهش گرفتار و آنكه شما را ترك گويد، مشمول آمرزش پروردگار. گويی مسجد شما چون سينة كشتی است. به امر خدا زير و زبر آن در عذاب است و هر كه در آن است غرقه در آب. [و در روايتی است كه]: به خدا سوگند! شهر شما غرقة آب شود؛ گويی مسجد آن را می‏نگرم، چون سينة كشتی از آب برون مانده، يا شتر مرغی بر سينة به زمين خفته. [و در روايتی:] چون سينة مرغی در ميان موج دريايی. [و در روايتی ديگر:] خاك شهر شما گنده‏ترين خاك است و زمين آن مغاك. نزديك‌ترين به آب و دورترين شهرها به آسمان و نه دهم شرّ و فساد نهفته در آن. آنكه درون شهر است، زندانی گناه و آنكه برون است، عفو خدايش پناه. گويی شهر شما را می‏بينم كه از هر سو، به آب درون است؛ جز كنگره‏های مسجد كه برون است، همچون سينة پرنده كه بر كوهة آب دريا نشسته است.»
ب‌. آیندة کوفه
امام(ع) دربارة شهر پرقصّه و غصّة «کوفه» در خطبة 47 فرمودند:
«ای كوفه! می‏بينم چون چرم عكاظی گسترده شوی. درهای سختی به رويت گشاده، بار سنگين بلا بر سرت فتاده و می‏دانم كه هيچ ستمكار، دست بدی بر تو نيازد، جز اينكه خدا بلايی به جانش اندازد يا قاتلی را بر او چيره سازد.»

ج‌. شورش صاحب زنج و حمله مغول
شورش صاحب زنج  از بصره شروع شد و تا دروازه‌هاي «بغداد» به پيش رفت و بر قسمت بزرگي از «عراق» مسلّط شد. در اين شورش، همواره اساس خلافت عبّاسي در معرض تهديد و زوال بود. در اين فتنه ده‌ها هزار نفر کشته و عِرض و ناموس هزاران نفر از بين رفت و ده‌ها شهر به آتش کشيده شد. صاحب زنج، رهبر اين شورش در سال (255 ه‍ .ق.) در بصره قيام کرد. امام(ع) دو قرن قبل چنین دربارة او در خطبة 128 پیش‌گویی کردند:
اين سخنرانی در سال 36 هجری پس از «جنگ جمل» در شهر بصره ايراد شده است:
«ای أحنف!  گويا من او را می‏بينم كه با لشكری بدون غبار و سر و صدا و بدون حركات لگام‏ها و شيهة اسبان، به راه افتاده، زمين را زير قدم‏های خود چون گام شترمرغان درمی‏نوردند. پس وای بر كوچه‏های آباد و خانه‏های زينت‌شدة بصره كه بال‏هايی چونان بال كركسان و ناودان‏هايی چون خرطوم‏های پيلان دارد! وای بر اهل بصره كه بر كشتگان آنان نمی‏گريند و از گمشدگانشان كسی جست‌وجو نمی‏كند! من دنيا را به رو، بر زمين كوبيده و چهره‏اش را به خاك ماليدم و پيش از آنچه ارزش دارد، بهايش نداده‏ام و با ديده‏ای كه سزاوار است، به آن نگريسته‏ام.
[وصف ترك‏های مغول:] گويا آنان را می‏بينم كه با رخساری چونان سپرهای چكّش خورده، لباس‏هايی از ديباج و حرير پوشيده، كه اسب‏های اصيل را يدك می‏كشند و آن‌چنان كشتار و خونريزی دارند كه مجروحان از روی بدن كشتگان حركت می‏كنند و فراريان از اسير شدگان كمترند.»

4. روزهای پیش‌روی اسلام و شیعه
الف. استمرار شیعه تا زمان ظهور امام عصر(ع)
شیعه هماره در طول تاریخ در اقلّیت بوده و این بیم وجود داشته است که مبادا شیعیان در تاریخ، هضم و مضمحل شوند. امام(ع) این نگرانی را در خطبة 100 چنین پاسخ داده‌اند:
اين سخنرانی را ظاهراً در جمعه سوم ايّام خلافت خود در سال 35 هجری در روز جمعه ايراد فرمودند:
«... آگاه باشيد! مثل آل محمّد(ص) چونان ستارگان آسمان است. اگر ستاره‏ای غروب كند، ستارة ديگری طلوع خواهد كرد [تا ظهور صاحب الزّمان(ع)]. گويا می‏بينم در پرتو خاندان پيامبر(ص) نعمت‏های خدا بر شما تمام شده و شما به آنچه آرزو داريد، رسيده‏ايد.»

ب‌. غیبت امام زمان(ع)
امام علی(ع) بیش از دویست سال قبل از ولادت امام عصر(ع)، از غیبت ایشان در خطبة 150 چنین خبر داده‌اند:
«بدانيد آن كس از ما [حضرت مهدی(عج)] كه فتنه‏های آينده را دريابد، با چراغی روشنگر در آن گام می‏نهد و بر همان سيره و روش پيامبر(ص) و امامان(ع) رفتار می‏كند تا گره‏ها را بگشايد، بردگان و ملّت‏های اسير را آزاد سازد، جمعيّت‏های گمراه و ستمگر را پراكنده و حق‌جويان پراكنده را جمع آوری می‏كند. حضرت مهدی(عج) سال‏های طولانی در پنهانی از مردم به سر می‏برد؛ آن‌چنان كه اثرشناسان، اثر قدمش را نمی‏شناسند؛ گرچه در يافتن اثر و نشانه‏ها تلاش فراوان كنند. سپس گروهی برای درهم كوبيدن فتنه‏ها آماده می‏گردند و چونان شمشيرها صيقل می‏خورند، ديده‏هاشان با قرآن روشنايی گيرد و در گوش‏هاشان تفسير قرآن طنين افكند و در صبحگاهان و شامگاهان جام‌های حكمت سر می‏كشند.»
و در خطبة 182 می‌فرمایند:
«زره دانش بر تن دارد و با تمامی آداب و با توجّه و معرفت كامل، آن را فرا گرفته است. حكمت گمشدة اوست كه همواره در جست‌وجوی آن می‏باشد و نياز اوست كه در به دست آوردنش می‏پرسد. در آن هنگام كه اسلام غروب می‏كند و چونان شتری در راه مانده دم خود را به حركت در آورده، گردن به زمين می‏چسباند، او پنهان خواهد شد [دوران غيبت صغری و كبری] او باقی‌ماندة حجّت‏های الهی و آخرين جانشين از جانشينان پيامبران است.»

ج‌. غربت و واژگونی اسلام در دورة غیبت امام عصر(ع)
همه چیز در آخرالزّمان زیرو رو می‌شوند و وارونه که اسلام هم از این قاعده مستثنی نخواهد ماند:
در خطبة 147 امام(ع) می‌فرمایند: «همانا پس از من روزگاری بر شما فراخواهد رسيد كه چيزی پنهان‏تر از حق و آشكارتر از باطل و فراوان‏تر از دروغ به خدا و پيامبرش نباشد و نزد مردم آن زمان كالايی زيانمندتر از قرآن نيست؛ اگر آن را درست بخوانند و تفسير كنند و متاعی پرسودتر از قرآن يافت نمی‏شود؛ آنگاه كه آن را تحريف كنند و معانی دل‌خواه خود را رواج دهند. در شهرها چيزی ناشناخته‏تر از معروف و شناخته‏تر از منكر نيست. حاملان قرآن آن را واگذاشته و حافظان قرآن آن را فراموش می‏كنند. پس در آن روز، قرآن و پيروانش از ميان مردم رانده و مهجور می‏گردند و هر دو غريبانه در يك راه ناشناخته سرگردانند و پناهگاهی ميان مردم ندارند. پس قرآن و پيروانش در ميان مردمند؛ امّا گويا حضور ندارند، با مردمند؛ ولی از آنها بريده‏اند؛ زيرا گمراهی و هدايت هرگز هماهنگ نشوند؛ گر چه كنار يكديگر قرار گيرند. مردم در آن روز، در جدايی و تفرقه هم داستان و در اتّحاد و يگانگی پراكنده‏اند؛ گويی آنان پيشوای قرآن بوده و قرآن پيشوای آنان نيست. پس از قرآن، جز نامی نزدشان باقی نماند و آنان جز خطّی را از قرآن نشناسند و در گذشته نيكوكاران را كيفر داده و سخن راست آنان را بر خدا دروغ پنداشتند و كار نيكشان را پاداش بد دادند و همانا آنان كه پيش از شما زندگی می‏كردند، به خاطر آرزوهای دراز و پنهان بودن زمان اجل‏ها، نابود گرديدند. تا ناگهان مرگ وعده داده شده بر سرشان فرود آمد؛ مرگی كه عذرها را نپذيرد و درهای باز توبه را ببندد و حوادث سخت و مجازات‏های پس از مردن را به همراه آورد.»

د‌. تهی شدن اسلام از مفاهیم واقعی و اصلی خود در این دوره
اسلام آخرالزّمان، اسلامی نوین است و به تعبیر امام(ع) در خطبة 103 در این‌باره می‌فرمایند:
«ای مردم! به زودی زمانی بر شما خواهد رسيد كه اسلام، چونان ظرف واژگون شده، آنچه در آن است، ريخته می‏شود. ای مردم! خداوند به شما ظلم نخواهد كرد و از اين جهت تأمين داده است؛ امّا هرگز شما را ايمن نساخت كه آزمايش نفرمايد كه اين سخن از آن ذات برتر است كه فرمود: «در جريان نوح، نشانه‏هايی است و ما مردم را می‏آزماييم.»

هـ. سختی‌های زندگی در دورة غیبت امام زمان(ع)
امام(ع) دربارة مشکلات پیش روی منتظران امام عصر(ع) در خطبة 187 فرمودند:
«آگاه باشيد آنان كه پدر و مادرم فدايشان باد! از كسانی هستند كه در آسمان‏ها معروف و در زمين گمنامند. هان ای مردم! در آينده پشت كردن روزگار خوش و قطع شدن پيوندها و روی كار آمدن خردسالان را انتظار كشيد و اين روزگاری است كه ضربات شمشير بر مؤمن آسان‌تر از يافتن مال حلال است، روزگاری كه پاداش‌گيرنده از دهنده بيشتر است و آن روزگاری كه بی نوشيدن شراب مست می‏شويد، با فراوانی نعمت‏ها. بدون اجبار سوگند می‏خوريد و نه از روی ناچاری دروغ می‏گوييد و آن روزگاری است كه بلاها شما را می‏گزد؛ چونان گزيدن و زخم كردن دوش شتران از پالان! آه! آن رنج و اندوه چقدر طولانی و اميد گشايش چقدر دور است!»

و بالأخره: پیش‌گویی محقّق نشدة نهج‌البلاغه تاکنون:
ظهور امام عصر(ع) و بازگشت رهبری اسلام به اهل بیت(ع)
حکمت260+1:
«چون آن‌گونه شود، پيشوای دين قيام كند. پس مسلمانان پيرامون او چونان ابر پاييزی گرد آيند [اشاره به نحوة جمع شدن سیصد و سیزده یار امام عصر(ع)].»
خطبة 138:
«او (حضرت مهدی«عج») خواسته‏ها را تابع هدايت وحی می‏كند. هنگامی‌كه مردم هدايت را تابع هوس‏های خويش قرار می‏دهند، در حالی‌كه به نام تفسير، نظريّه‏های گوناگون خود را بر قرآن تحميل می‏كنند، او نظريّه‏ها و انديشه‏ها را تابع قرآن می‏سازد.»
حکمت209:
«دنيا پس از سركشی، به ما روی می‏كند؛ چونان شتر مادّة بدخو كه به بچّة خود مهربان گردد. [امام(ع) سپس اين آيه را خواندند:] «و اراده كرديم كه بر مستضعفان زمين، منّت گذارده آنان را امامان و وارثان حكومت‏ها گردانيم.»

پی نوشت‌ها:
1.‌ «نهج‌البلاغه»، ص 173، (خطبة 116 نسخه چاپ قم، خطبة 101 نسخه صبحی صالح)؛ «ارشادالقلوب»، ج 1، ص 33؛ «بحارالانوار»، ج 55، ص 101.
2. «الفتن»، ابن حماد، ص 17.
3. «الارشاد»، مفید، ج 1، ص 35؛ «ارشادالقلوب»، دیلمی، ج 2، ص 306؛ «اعلام الوری»، ص 174؛ «بحارالانوار»، ج 10، ص 125 و ...
4. «نهج‌البلاغه»، ص 280؛ «بحارالانوار»، ج 10، ص 128.
5. «نهج‌البلاغه»، صبحی صالح، خطبه 93.
6. «الملاحم و الفتن»، ابن طاووس، ص 106.

ترجمه خطبه 138 نهج البلاغه - سخن امام از تحوّلات آینده خبر از ظهور و سیستم حكومتى حضرت مهدى علیه السّلام او (حضرت مهدى «عج») خواسته‏ ها را تابع هدایت وحى مى ‏كند، هنگامى كه مردم هدایت را تابع هوس ‏هاى خویش قرار مى ‏دهند، در حالى كه به نام تفسیر نظریّه ‏هاى گوناگون خود را بر قرآن تحمیل مى ‏كنند، او نظریّه‏ ها و اندیشه ‏ها را تابع قرآن مى ‏سازد. (و از همین خطبه است) در آینده آتش جنگ میان شما افروخته مى ‏گردد، و چنگ و دندان نشان مى ‏دهد، با پستان‏هایى پر شیر، كه مكیدن آن شیرین، امّا پایانى تلخ و زهر آگین دارد، به سوى شما مى ‏آید. آگاه باشید فردایى كه شما را از آن هیچ شناختى نیست، زمامدارى حاكمیّت پیدا مى ‏كند كه غیر از خاندان حكومت‏هاى امروزى است (حضرت مهدى «عجل اللّه تعالى فرجه الشریف») عمّال و كارگزاران حكومتها را بر اعمال بدشان كیفر خواهد داد، زمین میوه‏ هاى دل خود (معادن طلا و نقره) را براى او بیرون مى ‏ریزد، و كلیدهایش را به او مى ‏سپارد، او روش عادلانه در حكومت حق را به شما مى ‏نمایاند، و كتاب خدا و سنّت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را كه تا آن روز متروك ماندند، زنده مى‏ كند.

مي توان گفت اين سؤالي است كه افراد بسياري قادر به پاسخ دادن نيستند و يا اطلاعات دقيقي در اين رابطه ندارند. اين در حالي است كه اين تشكيلات و اعضاي آن، نقش مهمي در تاريخ داشته اند و شناخت اين تشكيلات، براي ما مسلمانان امري لازم و ضروري است.کلمه ماسون یعنی بنّا،فراماسون یعنی بنّاي آزاد. ماسونری یک تشکیلات منظم جهانی است كه بر اركان دولت هاي جهان و اكثر وجوه زندگي سياسي، اقتصادي و فرهنگي جوامع، سلطه يافته است و بسيار هم آزادانه عمل مي كند. كسي كه عضو فراماسونري است، ماسون يا فراماسون ناميده مي شود. ساختماني كه مركز فعاليت ماسونهاست لژ نام دارد. يكي از بزرگترين اهداف گروه هاي ماسوني اين است كه زمينه را براي حكومت فردي از بين ماسون ها با عنوان نمادين ضدمسیح (دجال)، یا به تعبیر برخی گروههای ماسونی، فرعون جدید آماده کنند. فراماسونري جمعيتي سرّي است كه كسي به راحتي نمي تواند در حريم آن نفوذ كند و اگر هم راه يافت، مكلف است اسرار آن را مكتوم نگه دارد؛ اما با اين وجود، كساني توانستند به حريم آن نفوذ كنند و به اسناد و مدارك مهمي دست يابند و موفق به كشف و افشاي اسرار آنها شوند. همه ي اين افراد متفق الرأي هستند كه : (مسئله يك توطئه است كه اين توطئه از اواخر قرن هجدهم آغاز شده و تا به امروز هم با موفقيت تمام ادامه دارد و هدف نهایی آن ایجاد یک حکومت جهانی شیطانی است و برای پیاده کردن آن در سراسر عالم ، به یک مبارزه وسیع و بی امان دست زده اند.) يك توضيح: در كشور هاي غربي گروه هاي مختلف مخفي و سري فعاليت مي كنند كه بعضا نامهای اغواگری چون (روشن فکران،روشن ضمیران) و... دارند. اکثر گروههای نامبرده، گروه هایی توطئه گر و پیرو اهداف شیطانی هستند که دست بسیاری از آن ها برای محققین رو شده است. اکثر این گروه ها با وجود تفاوت های ظاهری، عقاید مشترک و اهداف یکسانی دارند. اسامی که به این گروه ها اطلاق می شود عبارتند از: Theosophical society ,the committee of 300, illuminati , secret society, freemasonry. از این به بعد وقتی از ماسون ها یا فراماسون ها سخن می گوییم، علاوه بر گروه فراماسونری به طورخاص،منظورمان اعضای گروههای دیگر نیز به طور عام می باشند. چرا که این گروهها همگی اهداف و عقاید مشترکی دارند. فراماسونري عمده ي تعليمات خود را از حكومت طاغوتي و شيطاني مصر باستان كسب كرده است، هر چند تعاليم اندكي نيز از بقيه ي حكومت هاي الحادي فراگرفته است. در هر صورت رد پاي حكومت طاغوتي فرعون هاي مصر باستان را مي توان در سراسر تعاليم ماسوني يافت....

فتنه و آشوبهاى آخر الزمان    متن    26    حادثه زلزله و طلوع ستاره‏اى .....  ص : 25

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 23

 [در باره هلاك ترك به وسيله باد و برف‏]

 (1) (باب پنجاه و چهارم:) كعب ميگويد: يك كشتى پر از آنها «1» وارد مى‏شود و از دجله و فرات آب مى‏آشامند و در جزيره ميروند و اهل اسلام در آن جزيره خواهند بود و تاب مقاومت آنها را ندارند آنگاه خدا برفى را كه در آن سرماى شديد و باد و يخ باشد بر آنها مسلّط ميكند تا آنها نابود شوند، بعد از آن، مسلمين بطرف ياران خود بر ميگردند و ميگويند: خدا آنها را هلاك كرد و يكى از آنها باقى نمانده و تا آخرين نفر آنها هلاك شدند.

 [حوادثى كه در فرات براى ترك پيش مى‏آيد]

 (2) (باب پنجاه و پنجم:) مكحول از حضرت محمّد بن عبد اللَّه صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود:

طايفه ترك دو مرتبه خروج ميكنند، مرتبه اول: از آذربايجان خروج ميكنند و مرتبه دوم: مالهاى سوارى خود را بفرات ميبندند و بعد از آن، تركى نخواهد بود.

سيد بن طاوس گويد: شايد معناى حديث اين باشد كه غير از آن تركها ترك ديگرى داخل فرات نشده و خلافت نخواهند كرد بلكه همان طايفه ترك هستند كه خلافت را مالك ميشوند. (3) (باب پنجاه و ششم:) يزيد بن جابر و غير او از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: طايفه ترك را دو خروج خواهد بود اول آنكه (با هر جا مصادف شوند) خراب ميكنند دوم آنكه بسوى نهر فرات سرعت مينمايند. عبد الرحمن در حديث خود

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 24

از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: قربانى بزرگ خدا در ميان قوم ترك است و بعد از آنها تركى نخواهد بود.

سيد بن طاوس گويد: شايد منظور، ترك بنى عباس باشد كه مسلمان بودند، آنها كه تركى نظيرشان نبوده و قربانى بزرگى بدست آن دولت ستمكار قربانى شد.

 [جنگ سفيانى با ترك‏]

 (1) (باب پنجاه و هفتم:) أرطات گويد: سفيانى با ترك جنگ ميكند و بعد از آن بدست مهدى عليه السّلام ريشه كن خواهند شد.

 [علامت از بين رفتن سلطنت آنها]

 (2) (باب پنجاه و هشتم:) حذيفة بن يمان گويد: وقتى كه اولين (طائفه) ترك را در جزيره ديديد با آنها جنگ كنيد تا آنها را شكست دهيد يا اينكه خدا شرّ آنها را دفع كند زيرا آنها حرم را افتضاح ميكنند و آن علامت خروج اهل مغرب و از بين رفتن قدرت و سلطه آنها است.

 [راجع به صيحه ماه رمضانى كه اول آن جمعه باشد]

 (3) (باب پنجاه و نهم:) ابن مسعود از حضرت محمّد بن عبد اللَّه صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود:

وقتى كه در ماه رمضانى (صيحه‏اى) يعنى صداى شديدى «1» بوجود آمد در ماه شوال صداى پهلوانها در جنگ بلند مى‏شود و جنگ و فتنه‏هائى بپا خواهد شد و در ذى قعده قبيله‏ها متفرق ميشوند و در ماه ذى حجة و محرم خونها ريخته مى‏شود، آنگاه سه مرتبه فرمود: چه محرمى؟! هيهات، هيهات در آن موقع مردم كشته ميشوند.

ابن مسعود گويد: از آن حضرت پرسيديم: آن صيحه در چه وقتى‏

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 25

خواهد بود؟ فرمود: آن صيحه در نيمه ماه رمضان در ظهر روز جمعه خواهد بود و اين حادثه وقتى پيش مى‏آيد كه شب (اول) ماه رمضان جمعه باشد، اين فتنه است كه شخص خواب را بيدار ميكند و شخص ايستاده را بزانو در مى‏آورد، در آن شب جمعه زنان عفيفه توالت كرده از خانه‏هاى خود خارج ميشوند، پس موقعى كه نماز صبح روز جمعه را خوانديد وارد خانه‏هاى خود شويد و درهاى خانه خود را قفل كنيد و پنجره (اطاق) خود را مسدود نمائيد، و خود را بپوشانيد و گوشهاى خود را ببنديد، موقعى كه آن صيحه را احساس كرديد خدا را سجده كنيد و بگوئيد: (سبحان القدوس، ربنا القدوس) زيرا كسى كه اين دستور را انجام دهد نجات مى‏يابد و كسى كه اين عمل را انجام ندهد هلاك خواهد شد.

 [حادثه زلزله و طلوع ستاره‏اى‏]

 (1) (باب شصتم:) وليد گويد: چند روزى از ماه رمضان گذشت و زلزله‏اى دچار اهل دمشق شد، و جمعيت زيادى از مردم در ماه رمضان سنه (137) هلاك شدند، چنين بلائى ديده نشده بود و آن همان زلزله‏اى بود كه در قريه (خرستا) اتفاق افتاد و ستاره دنباله دارى را در محرم سنة (145) از طرف مشرق ديدم و در همه آن محرم آن را در موقع فجر ميديديم، بعد از آن مخفى شد، آنگاه آن را بعد از غروب آفتاب در حمره خورشيد ديديم و بعد آن را در مدت دو يا سه ماه در بين مشرق و مغرب ديديم، آنگاه در مدت دو يا سه ماه مخفى شد، در مرتبه چهارم ستاره‏اى بود خفى در نزديكى جدى (نام ستاره‏اى است) بچشم ميخورد كه در دو ماه جمادى و روزهاى رجب با دوران فلك بدور جدى دور ميزد،

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 26

آنهم مخفى شد، پس از آن ستاره‏اى كه صاف و روشن نبود از طرف راست قبله شام طلوع كرد كه شعله آن از طرف قبله تا آجرهاى ارمينه بود من شرح آن ستاره را براى شيخ سال خورده و ضعيفى كه در نزد ما بود نقل كردم او گفت: اين ستاره منتظر نيست. وليد گويد: در چند سال اخيرى كه از عمر ابو جعفر باقى بود ستاره‏اى را ديدم كه در مدت يك ساعت از شب بطورى دو طرف آن بهم رسيده كه نظير طوق شد.

فتنه و آشوبهاى آخر الزمان    متن    28    عمود آتشى كه از طرف مشرق ديده مى‏شود .....  ص : 28

 [علامتهاى منقرض شدن سلطنت بنى عباس‏]

 (1) (باب شصت و يكم:) كعب الاحبار گويد: علامت انقطاع خلافت بنى عباس آن قرمزى است كه در وسط آسمان ظاهر مى‏شود و آن ستاره‏اى كه از طرف مشرق طلوع ميكند و چون ماه شب چهارده نورانى خواهد بود و بعدا آن قرمزى بر طرف مى‏شود وليد گويد: از كعب بمن رسيده كه گفت: قحطى در مشرق و بلائى در مغرب و قرمزى در جوّ پيدا مى‏شود و موتى از طرف قبله انتشار پيدا ميكند.

 [ستاره‏اى كه از مشرق طلوع مى‏كند و چون شاخى منحنى مى‏شود]

 (2) (باب شصت و دوم:) جابر جعفى از ابو جعفر روايت كرده كه گفت: موقعى كه بنى عباس بخراسان برسند ستاره‏اى از مشرق در نزديكى (ذو شفا) طلوع ميكند و آن اول ستاره‏اى بود كه طلوع كرد و خدا بغرق و هلاكت قوم نوح امر كرد. و در آن وقتى كه حضرت ابراهيم را در آتش انداختند آن ستاره نيز طلوع كرد و آن موقعى كه خدا فرعون و ياران او را هلاك كرد آن ستاره نيز طالع شد. و يكى از مواقعى كه آن ستاره طلوع كرد وقتى بود كه حضرت يحيى بن زكريا عليه السّلام را كشتند.

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 27

وقتى كه آن ستاره را ديديد از شر فتنه‏ها بخدا پناه ببريد و طلوع آن ستاره موقع گرفتن آفتاب و ماه خواهد بود بعد از آن طولى نميكشد كه (ابقع) «1» در مصر ظهور ميكند.

 [ستاره دم‏دارى كه در ماه صفرى طلوع مى‏كند]

 (1) (باب شصت و سوم:) ابن مسعود گويد: در ماه صفرى علامتى خواهد بود كه ابتداء ستاره دنباله دارى پيدا شود.

 [حوادثى كه در ماه رمضان و محرم واقع مى‏شود]

 (2) (باب شصت و چهارم:) مكحول از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: دو شب كه از ماه رمضانى گذشت در آسمان علامتى ظاهر مى‏شود، در ماه شوال نجات يافتن بعيد است، در ماه ذى قعده فتنه و جنگهائى خواهد شد، در ماه ذى حجه حاجى‏ها را غارت ميكنند و در ماه محرم ....

چه محرمى؟!. (3) (باب شصت و پنجم:) عبد الوهاب بن بحث گويد: از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله بمن رسيده كه فرمود: در ماه رمضانى در آسمان علامتى چون عمود درخشنده يافت مى‏شود در ماه شوال بلا، در ماه ذى قعده جنگ و فتنه، در ماه ذي حجه حاجى‏ها را غارت ميكنند و محرم چه محرمى؟!. (4) (باب شصت و ششم:) ابو هريره از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: در ماه رمضانى علامتى پيدا مى‏شود و در ماه شوال گروهى ظاهر ميشوند آنگاه در ماه ذى قعده جنگ و فتنه‏هائى بوجود مى‏آيد، و در ماه ذي حجه‏

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 28

حاجيها را غارت ميكنند، در ماه محرم حرامهائى حلال ميشوند، در ماه صفر زد و خوردهائى خواهد شد، بعد از آن در دو ماه ربيع قبيله‏ها بنزاع ميپردازند، بعد از آن (العجب كل العجب بين جمادى و رجب) آن موقع ناقه خفيفه‏اى بهتر است از قريه‏اى كه صد هزار نفر در آن داخل شوند.

 [صوت و ندائى كه در ماه رمضان و محرم واقع مى‏شود]

 (1) (باب شصت و هفتم:) شهر بن حوشب ميگويد: از پيغمبر خدا صلى اللَّه عليه و آله بمن رسيده كه فرمود: در ماه رمضانى صوت و صدائى بوجود مى‏آيد و در ماه شوال بلا و در ماه ذى قعده قبيله‏ها بجنگ خواهند پرداخت و در ماه ذى حجه حجاج را غارت ميكنند و در ماه محرم منادى از آسمان ندا ميكند: آگاه باشيد كه برگزيده خلق خدا فلانى است، پس (بحرف) او گوش دهيد و او را اطاعت كيد.

 [عمود آتشى كه از طرف مشرق ديده مى‏شود]

 (2) (باب شصت و هشتم:) خالد بن معدان ميگويد: بزودى عمودى از آتش از طرف مشرق ظاهر مى‏شود كه اهل زمين آن را مى‏بينند، كسى كه آن را درك كرد بايد غذاى يك ساله اهل و عيال خود را تهيه نمايد. (3) (باب شصت و نهم:) كثير بن مرّه حضرمى ميگويد: نشانى حادثه و سختى روزگار آنست كه در رمضانى علامتى در آسمان پيدا مى‏شود و بعد از آن، اختلاف در بين مردم شروع مى‏شود، اگر آن زمان را درك كردى هر چه ميتوانى طعام و غذا تهيه كن‏

فتنه و آشوبهاى آخر الزمان    متن    33    سفيانى كه داخل مصر مى‏شود .....  ص : 33

 [علامتى در زمان سفيانى دوم‏]

 (1) (باب هفتادم:) زهرى گويد: از زمان خروج و سلطنت سفيانى علامتى در آسمان ديده مى‏شود. و كثير بن مره ميگويد: من هفتاد سال است منتظر حادثه‏اى هستم كه در ماه رمضانى اتفاق بيفتد. (2) (باب هفتاد و يكم:) وليد ميگويد: قبل از خروج مهدى عليه السّلام ستاره دم دارى از مشرق طلوع ميكند كه مثل ماه شب چهارده براى مردم زمين نور ميدهد. وليد گويد:

هيچ كدام از آن قرمزى و ستاره‏هائى كه ما ديديم آن علامت نيستند، ستاره آن علامتها آن ستاره‏اى است كه در ماه صفر يا دو ماه ربيع يا ماه رجب در آفاق گردش ميكند، و پادشاه آن زمان با تركها حركت ميكند و اشخاصى با بيرقها و فولادها متابعت او خواهند كرد.

 [آفتاب دو مرتبه در ماه رمضانى خواهد گرفت‏]

 (3) (باب هفتاد و دوم:) شريك ميگويد: بمن چنين رسيده كه در ماه رمضان قبل از خروج مهدى عليه السّلام آفتاب دو مرتبه خواهد گرفت.

 [علامت هلاك بنى عباس‏]

 (4) (باب هفتاد و سوم:) كعب ميگويد: هلاكت بنى عباس در نزد شما با خوف و مصيبت واقع و ظاهر مى‏شود، ما بين بيست الى بيست و پنج ستاره است كه آنها ستاره نورانى را كه چون قمر است پرتاب ميكنند، و آن ستاره‏اى كه پرتاب مى‏شود ستاره‏اى است كه با صداى شديدى از آسمان سقوط كرده در مشرق واقع مى‏شود آنگاه مثل مار بنحوى بخود مى‏پيچد كه عنقريب دو طرف آن بهم ميرسد و در يك شب دو زلزله نحس اتفاق مى‏افتد و از آن به مردم بلاء شديدى ميرسند.

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 30

 (1) (باب هفتاد و چهارم:) ابو هريره ميگويد: در رمضانى صداى شديدى شنيده مى‏شود كه اشخاص خواب را بيدار و زنان عفيفه توالت كرده را از مسكنهاى خود خارج ميكند و در ماه شوال نجات يافتن بعيد؟ است، و در ماه ذى قعده بعضى از قبيله‏ها بسوى يك ديگر ميروند و در ماه ذى حجه خونها ريخته خواهد شد و سه مرتبه گفت: محرم چه محرمى؟! آن محرم وقت انقطاع خلافت آن گروه است.

 [بلائى كه در موقع خراب شدن شام پيدا مى‏شود]

 (2) (باب هفتاد و پنجم:) عبد اللَّه بن عمر از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: مردم در يك زمانى هميشه (داراى امنيت) خواهند بود تا اينكه (سر) كوبيده شود پس وقتى كه سر يعنى شهر شام كوبيده شود مردم هلاك ميشوند، از كعب پرسيدند: كوبيدن سر يعنى چه؟ گفت: يعنى خراب شدن شام. (3) (باب هفتاد و ششم:) سعيد بن مسيب ميگويد: در شام فتنه‏اى خواهد بود كه از هر ناحيه‏اى آن را برطرف ميكنند از ناحيه ديگرى سر بلند ميكند و آن فتنه انتهاء ندارد تا اينكه منادى از آسمان ندا ميكند كه امير شما فلان خواهد بود. (4) (باب هفتاد و هفتم:) مهاجر وصالى گويد: موقعى كه فتنه مغرب بپا شد بسوى يمن حركت كنيد، چه آنكه هيچ زمينى غير از آن، شما را نجات نميدهد.

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 31

 [كوه خليل ع محل امن و امان است‏]

 (1) (باب هفتاد و هشتم:) وحيد بن عطا از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: كوه ابراهيم خليل عليه السّلام كوه مقدسى است، موقعى كه نشانه‏هاى عذاب در بنى اسرائيل نازل شد خدا بموسى عليه السّلام وحى كرد كه بجهت گناهان بنى اسرائيل بكوه ابراهيم خليل عليه السّلام فرار كنيد. (2) (باب هفتاد و نهم:) كعب ميگويد: فتنه‏اى چون شب تاريك، شما را فرا خواهد گرفت كه در ما بين مشرق و مغرب خانه‏اى از مسلمين باقى نميماند مگر اينكه آن فتنه داخل آن خانه مى‏شود.

پرسيدند: آيا كسى از آن فتنه خلاص نخواهد شد؟! گفت: كسى خلاص مى‏شود كه زير سايه شاخه‏هائى كه بين او و دريا است بنشيند، او از آن فتنه سالمترين مردم خواهد بود، وقتى كه سال (122) فرار رسد اين خانه من ميسوزد، راوى گويد در همان سال خانه او سوخت.

 [رستگارترين مردم از فتنه شمشير اهل ساحل خواهند بود]

 (3) (باب هشتادم:) ضمرة بن حبيب گويد: رستگارترين مردم از فتنه شمشير و بلاء مردم ساحل و حجازند. (4) (باب هشتاد و يكم:) شخصى كوفى بنام (مسافر) از على عليه السّلام روايت كرده كه فرمود:

مؤمنى كه خواب باشد از آن فتنه نجات مييابد. و در روايتى است كه پرسيدند: منظور از خواب چيست فرمود: كسى كه در آن فتنه سكوت كند و چيزى از آن را ظاهر نكند.

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 32

 [يكى از علائم ظهور مهدى عليه السلام آن است كه زمين لشكر صخرى را فرو مى‏برد]

 (1) (باب هشتاد و دوم:) جراح ميگويد: صخرى بسوى كوفه مى‏آيد و سواران خود را در آنجا جاى گزين ميكند و اسيرها را نزد او مى‏آورند و در همان موقع به او خبر ميدهند كه مهدى عليه السّلام در مكه ظهور كرده آنگاه صخرى گروهى را از كوفه بسوى او ميفرستد كه زلزله آنها را فرا گرفته در زمين فرو ميروند. (2) (باب هشتاد و سوم:) ابن حنفيه ميگويد: خروج بيرق سياه از خراسان و سعيد بن صالح و خروج مهدى عليه السّلام و تقديم امر بآن حضرت در مدت هفتاد و دو روز خواهد بود.

 [خروج سفيانى و مهدى عليه السلام‏]

 (3) (باب هشتاد و چهارم:) ابو قبيل ميگويد: مردى از بنى هاشم مالك خلافت مى‏شود و بنى اميه را جز عده كمى ميكشد و غير از آنها كسى را نمى‏كشد آنگاه مردى از بنى اميه خروج ميكند و بشماره هر مردى كه (از بنى اميه كشته شده) دو مرد ميكشد تا اينكه غير از زنها كسى باقى نميماند، بعد از آن مهدى عليه السّلام خروج ميكند.

 [در شام سر و صدائى از طرف بيداء بپا مى‏شود]

 (4) (باب هشتاد و پنجم:) تبيع ميگويد: موقعى كه سر و صدائى از طرف بيابان شام بلند شود نه بيابانى خواهد بود و نه سفيانى. ليث ميگويد: اين سر و صدا بطبريه بپا مى‏شود و (اهل) خيمه را بيدار كرده پر و بالهائى ريشه كن مى‏شود، اين است حال (مردم) و آن شب طبريه.

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 33

 (1) (باب هشتاد و ششم:) أرطاة ميگويد: در زمان سفيانى دوم صداى شديدى بلند مى‏شود كه هر گروهى گمان ميكنند: چيزى كه نزديك آنها است خراب شد. (2) (باب هشتاد و هفتم:) يزيد بن ابى حبيب از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود:

خروج سفيانى بعد از سى و سه است، ابن لهيعه از ابن عباس روايت كرده كه گفت: اگر خروج سفيانى در سال (37) باشد سلطنت او (28) ماه خواهد بود و اگر خروج سفيانى در سال (39) باشد سلطنت او (9) ماه ادامه دارد.

 [سفيانى كه داخل مصر مى‏شود]

 (3) (باب هشتاد و هشتم:) حذيفه ميگويد: وقتى كه سفيانى در زمين مصر وارد شد مدت چهار ماه در آن زمين اقامت ميكند و اهل مصر را ميكشد و اسير ميكند، در آن روز است كه كار زنان، گريه خواهد شد زنى براى عورت خود گريه ميكند و زنى براى فرزندان خود ميگريد و زنى بعد از عزت براى دليلى خويشتن اشك ميريزد و زنى از براى شوقى كه بقبر دارد گريه ميكند. (4) (باب هشتاد و نهم:) كعب ميگويد: مصر منفور مى‏شود آن طور كه بصره منفور شد. (5) (باب نودم:) عبيدة بن عمير گويد: در مجلسى كه على عليه السّلام، عمر، ابن مسعود ابن عباس و عده‏اى از اصحاب رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله حضور داشتند راجع به تفسير (حمعسق) از حذيفه پرسيده شد؟ حذيفه گفت: (ع) عذاب (س) قحطى و خشك سالى (ق) گروهى هستند در آخر الزمان.

فتنه و آشوبهاى آخر الزمان    متن    37    صفت بيرقهاى سياه و كوچكى كه از مشق مى‏آيند .....  ص : 36

عمر گفت: آنها چه كسانى هستند؟ گفت: از بنى عباسند در شهرى كه آن را (زوراء) ميگويند كه جنگ بزرگى در آن اتفاق مى‏افتد و قيامت بر آنها قيام ميكند.

ابن عباس گفت: اين طور نيست كه تو ميگوئى بلكه (ق) بزمين فرو رفتن است، عمر به حذيفه گفت: تو خوب تفسير كردى و ابن عباس خوب معنا كرد. اين قول براى عده‏اى ناگوار شد تا اينكه عمر و عده‏اى از اصحاب رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله آن را پس گرفتند. (1) ابان بن وليد از ابن عباس شنيد كه ميگفت: سفيانى و فلانى خروج ميكنند و بحدى جنگ ميكنند كه شكم زنها شكافته مى‏شود و اطفال در ديگهاى جوشيده ميشوند. (2) كعب ميگويد: زنان بنى عباس را اسير ميكنند و آنها را بدهات دمشق ميبرند. (3) (باب نود و يكم:) جراح گويد: سفيانى داخل كوفه خواهد شد و سه روز اهل كوفه را اسير ميكند و شصت هزار از اهل كوفه را خواهد كشت و (18) شب در كوفه اقامت مينمايد كه اموال آنها را تقسيم كند، تا اينكه بيرقهاى سياهى (براى اخذ بيعت) بسوى مهدى عليه السّلام روانه ميكند.

 [بيرقهاى سياهى كه از مهدى عليه السلام است‏]

 (4) (باب نود و دوم:) محمّد بن حنفيه ميگويد: بيرق سياهى از بنى عباس خروج ميكند آنگاه از خراسان بيرقهاى سياهى خروج ميكنند كه كلاه (صاحب) آنها سياه و لباسشان سفيد خواهد بود. جلو آنها مردى از (بنى) تميم است كه آن را

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 35

شعيب بن صالح يا صالح بن شعيب ميگويند، اصحاب سفيانى را شكست ميدهد تا اينكه وارد بيت المقدس شود و سلطنت آن را براى مهدى عليه السّلام مسخر نمايد و سيصد نفر از شام بسوى او حاضر خواهند شد. بين خروج آن و بين اينكه تسليم امر مهدى عليه السّلام شود هفتاد و دو ماه خواهد بود.

 [يارى كردن مهدى عليه السلام آنهائى را كه از خراسان خروج مى‏كنند]

 (1) (باب نود و سوم:) عبد اللَّه گويد: در آن موقعى كه ما، در حضور رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله بوديم جوانى از بنى هاشم آمد و رنگ آن حضرت تغيير كرد، گفتند:

يا رسول اللَّه چه شده كه ما هميشه در صورت شما اثر ناراحتى ميبينيم؟! فرمود: ما اهل بيتى هستيم كه خدا آخرت را براى ما خواسته است و اين اهل بيت من بعد از من دچار بلاء شده و (از حقوق خود) محروم خواهند شد تا اينكه عده‏اى كه بيرقهاى سياهى دارند از طرف مشرق مى‏آيند و دو مرتبه يا سه مرتبه حق خود را طلب ميكنند و حق را بآنها نميدهند تا اينكه جنگ كنند و غالب شوند، آنگاه حق آن‏ها را بآنها ميدهند ولى قبول نميكنند و حق را بمردى از اهل بيت من رد ميكنند و او زمين را پر از عدل ميكند بعد از آنكه از ظلم پر شده باشد هر كدام از شما آن را درك كرديد بايد خود را بآن برسانيد و لو اينكه با دست و سينه خود از روى برف برويد زيرا كه او مهدى عليه السّلام است. (2) (باب نود و چهارم:) ثوبان ميگويد: موقعى كه ديديد بيرق‏هاى سياه از طرف خراسان خارج شدند خود را بآنها برسانيد و لو اينكه با دست و سينه از روى برف برويد چون كه مهدى خليفه خدا در ميان آنها است.

                        فتنه و آشوبهاى آخر الزمان، متن، ص: 36

 (1) (باب نود و پنجم:) حسن گويد: مرد كوسه گندم گون و متوسط القامتى كه شعيب ابن صالح نام دارد و غلام بنى تميم است با چهار هزار نفر كه لباسشان سفيد، بيرقهاشان سياه است از شهر رى خروج ميكند، او مقدمه (خروج) مهدى عليه السّلام است، با كسى ملاقات نميكند مگر اينكه آن را خواهد كشت.

 [لواء مهدى عليه السلام با شعيب بن صالح است‏]

 (2) (باب نود و ششم:) عمّار بن ياسر ميگويد: شعيب بن صالح زير لواى مهدى عليه السّلام خواهد بود.

 [صفت جوانى از بنى هاشم‏]

 (3) (باب نود و هفتم:) جابر از حضرت امام محمّد باقر عليه السّلام روايت كرده كه فرمود: جوانى از بنى هاشم كه خالى در كف دست راست خود دارد با بيرقهاى سياهى از طرف خراسان خروج ميكند كه شعيب بن صالح در جلو او خواهد بود و با اصحاب سفيانى جنگ كرده آن‏ها را شكست ميدهد. (4) (باب نود و هشتم:) سفيان كلبى ميگويد: تازه جوانى چهره زرد با ياران قليلى با لواى مهدى عليه السّلام خروج ميكند كه اگر با كوه‏ها بجنگد آنها را خراب ميكند تا اينكه وارد بيت المقدس مى‏شود.

حضرت علی(ع) از آغازین ایام حیات، در محضر رسول خدا(ص) بود و از دریای علم ایشان خوشه برمی‌چید. به تصریح آن امام همام، نبی خاتم(ص) در لحظات آخرین زندگی پرخیر خویش، هزار دروازة علم را برای ایشان گشودند که از هریک از آنها هزار در دیگر گشوده شد.1 بنابر شرایطی که حضرت علی(ع) در آن می‌زیستند بیش از دیگر اهل بیت(ع) به تصویر و ترسیم آینده، گاه نزدیک و گاه دور پرداختند. از مشهورترین پیش‌گویی‌های ایشان که به سرعت، راستی آن بر مخاطبان عیان شد، ماجرای جنگ نهروان با خوارج بود که فرمودند: «از شما کمتر از ده تن کشته خواهد شد و از ایشان کمتر از ده تن زنده خواهند ماند».2 این عبارت پیش از آغاز نبرد بیان شد و اندکی پس از خاتمة نبرد، شمارش شهدای سپاه و فراریان خوارج، حاضران را متحیر نمود. گاه نیز در روایات علوی صحبت از آیندة نه چندان دور است؛ برای نمونه از این دست می‌توان به پیش‌گویی امیرمؤمنان(ع) دربارة حملة مغول به سرزمین‌های اسلامی یاد کرد3 که با استناد به همین روایت و با درایت و حزم خواجه نصیرالدین طوسی، جامعة شیعیان کمترین آسیب را در این فتنه متحمل شد. یکی از پیش‌گویی‌هایی که در لابه‌لای بیانات امیرمؤمنان، امام علی(ع) مطالب ارزنده و قابل توجهی دربارة آن می‌توان یافت، مسئلة فتنه‌های آخرالزمانی است. دربارة موضوع فتنه‌های آخرالزمان، روایات متعددی از معصومان(ع) نقل شده که در اینجا تنها به مرور روایات علوی اکتفا می‌کنیم و انشاءالله در فرصتی دیگر، باید به تفصیل دربارة آن سخن گفته شود. معنای فتنه فتنه را در لغت، به امتحان و آزمودن معنا کرده‌اند5. این واژه معمولاً دربارة آن دسته از امتحاناتی به کار برده می‌شود که با تلخی و سختی همراه است6. در قرآن کریم، این واژه علاوه بر این معنا،7 برای بستن راه و بازگرداندن از مسیر حق،8 شرک و کفر،9 افتادن در معاصی و نفاق،10 اشتباه گرفتن و تشخیص ندادن حق از باطل،11 گمراهی،12 کشتار و اسارت،13 تفرقه و اختلاف میان مردم14 و... به کار رفته است. گونه‌شناسی فتنه‌های آخرالزمان حضرت علی(ع)، ضمن چند روایت گونه‌های متعددی از فتنه‌های آخرالزمانی را بیان نموده اند و همان‌طور که خواهیم دید، چهارمین یا پنجمین آنان را بدترین آنها خوانده‌اند: ـ چهار فتنه رخ خواهد داد؛ در اولی خون‌ریزی مباح می‌شود؛ در دومی خون‌ریزی و غارت اموال؛ در سومی خون‌ریزی، غارت اموال و تجاوز به نوامیس؛ چهارمی که حتی اگر در سوراخ روباه پنهان شده باشی دچار آن فتنه خواهی شد.15 ـ خداوند در این امت، پنج فتنه قرار داده است: ابتدا فتنة عمومی، سپس فتنة خواص، پس از آن فتنة سیاه تاریک که مردم در آن بسان چارپایان می‌شوند، سپس هدنه(صلح میان مسلمانان و کفار در پی جنگ و کشتار) و درنهایت دعوت کنندگان ضلالت و گمراهی می‌آیند. در آن روز اگر برای خداوند جانشینی ماند درخدمتش باش.16 و در جایی دیگر حضرتش حیوان‌سانی مردم را ناشی از فتنة کور، پیچیده و گنگ پنجم خوانده‌اند.17 ـ همانا از دو خصلت بر شما هراسانم؛ پیروی از هوای نفس و آرزوی طولانی. اما پیروی از هوای نفس، از حق باز می‌دارد و آرزوی دراز، آخرت را در طاق نسیان می‌نهد. همانا دنیا، پشت‌کنان می‌رود و آخرت، کوچ کرده و به سوی ما می‌آید، و هر کدام را فرزندانی است. پس شما از فرزندان آخرت باشید و از فرزندان دنیا نباشید؛ چه، امروز کار هست و محاسبه نیست و فردا محاسبه هست و کار نیست. همانا فتنه‌ها و آشوب‌ها از هواپرستی آغاز می‌شود. در آنها، [به وسیلة] فرمان‌های خود پرداخته با خدا مخالفت می‌شود و مردانی در عهده‌دار شدن آنها، به جای مردانی دیگر می‌نشینند. اگر حقّ خالص در میان بود، اختلاف به چشم نمی‌خورد، و اگر باطل محض در میان بود، بر هیچ خردمندی پوشیده نمی‌ماند، لیکن مشتی از حق و مشتی از باطل گرفته شده و با هم آمیخته گردیده است. اینجاست که شیطان بر دوستداران خود چیره می‌گردد، و کسانی رهایی می‌یابند که از طرف خداوند عاقبت نیکی برای آنها رقم خورده باشد. همانا من از رسول خدا(ص) شنیدم که می‌فرمود: چگونه خواهید بود زمانی که‌ فتنه‌ای شما را در برگیرد که در آن کودکان بیش از آن به نظر رسند که هستند [سن و سالشان بیشتر به نظر می‌رسد]، و جوانان به پیری رسند. مردم به کژراهه می‌روند و آن (انحراف) را مانند سنّت خویش می‌گزینند و هرگاه بخشی از آن به روش درست تبدیل گردد، گفته می‌شود سنّت دگرگون شده است. این در نظر مردم کاری زشت آید و در پی آن، بلایا شدّت یابند و نسل به اسارت برده شود. سپس فتنه و آشوب آنان را بکوبد، چنان‌که آتش، هیزم را می‌کوبد و آسیاب طعمة خود را. آنها دین می‌آموزند اما نه برای خدا، و دانش می‌جویند امّا نه برای عمل؛ و به وسیلة کار آخرت، دنیا را می‌طلبند.18 مصادیق فتنه‌ها تعداد و گونه‌های فتنه‌های آخرالزمان آنچنان زیاد است که به طور عادی اولین تصوری که برای هر شنونده ای از شنیدن این واژه به وجود می‌آید، همین موضوع است. همان‌طور که دیدیم در میان این سیل فتنه‌ها چهار یا پنج مورد بیش از دیگر موارد، انسان‌ها را مبتلا می‌سازد. در بعضی از روایات علوی(ع) می‌توان مصادیق و تسهیل کننده‌هایی را برای وقوع در فتنه یافت: حضرت امیر(ع) از رسول خدا(ص) نقل کرده که فرمودند: برای امتم بیش از هر چیز از گمراهی پس از معرفت، فتنه‌های گمراه کننده و شهوت، شکم و فرج بیمناکم.19 از همه مهم‌تر اینکه فتنة فراگیری در میان تمام مسلمانان رخ می‌دهد که تا زمان ظهور ادامه می‌یابد: از پیامبر اکرم(ص) شنیدم که فرمود: جبرئیل به نزدم آمد و گفت: یا محمد، به زودی در امّتت فتنه به‌پا خواهد شد. پرسیدم: چگونه از آن می‌توان خارج شد؟ گفت: در کتاب خدا، خبر پیشینیان و آنها که پس از شما می‌آیند و حکم (آنچه) مابین شما (رخ می‌دهد) آمده است. [آن] فاصل میان حق و باطل است و هزل نیست. هر ستم‌کاری که بدان عمل نکند خداوند او را درهم می‌شکند و هر کس جز در آن به دنبال هدایت باشد خداوند گمراهش خواهد ساخت. ریسمان محکم الهی، ذکر حکیم و صراط مستقیم است.20 قسم به آنکه جان علی در دست اوست این امت به هفتادوسه فرقه تقسیم می‌شوند که همة آنها در آتشند به جز این فرقه: «و ممّن خلقنا أمّةٌ یهدون بالحقّ و به یعدلون؛ و از میان کسانی که آفریده‌ایم، گروهی هستند کعبه حقّ هدایت می‌کنند و به حق داوری می‌نمایند».21 اینهایند که نجات می‌یابند.22 در دیگر روایات، حضرت امیر(ع)، دستة نجات‌یابنده را خود، شیعیانشان23 و تمام پیروانشان24 معرفی نموده‌اند: رسول خدا(ص) به من فرمود: «شبی که مرا به آسمان‌ها بردند، قصرهایی دیدم که از یاقوت سرخ، زبرجد سبز، درّ و مرجان و طلای خالص بود، کاه‌گل آنها از مشک خوشبو، خاکش از زعفران، و دارای میوه، نخل خرما و انار، حوریه، زن‌های زیبا و نهرهای شیر و عسل که بر روی درّ و جواهر می‌گذشت ـ در کنار آن دو نهر، خیمه‌ها و غرفه‌هایی بنا شده، بودند و در آنها خدمتکارها و پسرانی بودند، و فرش‌هایش از استبرق، سندس و حریر بود و طناب‌هایی در آنها بود. گفتم: ای حبیب من جبرئیل، این قصرها از آن کیست، و قصة آنها چیست؟ جبرئیل گفت: این قصرها و آنچه در آن است و چندین برابر آن مخصوص شیعیان برادرت و جانشین تو پس از تو بر امّت، علی است. ایشان را در آخر الزمان به نامی که دیگران را آزار دهد، بخوانند. آنها را رافضه (واگذارندگان) خوانند، در صورتی که این نام برای آنان زینت است، زیرا ایشان باطل را واگذارده و به حق چنگ زده‌اند، و سواد اعظم اینانند. اینها مخصوص شیعیان فرزندت حسن، پس از او، برای شیعیان برادرش حسین، پس از او، برای شیعیان فرزندش علی بن الحسین، بعد از او، برای شیعیان فرزندش محمد بن علی، پس از او، مخصوص شیعیان فرزندش جعفر بن محمد، پس از او، برای شیعیان فرزندش موسی بن جعفر، پس از او برای شیعیان فرزندش علی بن موسی، بعد از او، برای شیعیان فرزندش محمد بن علی بعد از او؛ و برای شیعیان فرزندش علی بن محمد، پس از او برای شیعیانش فرزندش حسن بن علی پس از او، و برای شیعیان فرزندش محمدِ مهدی پس از اوست. ای‌ محمد اینان امامان پس از تو، نشانه‌های هدایت و چراغ‌های روشن در تاریکی‌ها هستند. شیعیانشان ـ تمامی ـ فرزندان تو هستند، و دوستداران آنها پیروان حق و دوستان خدا و رسولند، که باطل را واگذارده و از آن دوری کرده‌اند، و آهنگ حق نموده و از آن پیروی کرده‌اند، آنها را در زمان زندگی‌شان دوست داشته و پس از مرگشان زیارت کنند. در صدد یاری آنهایند و به دوستی آنها اعتماد کنند. رحمت خدا بر ایشان باد زیرا او آمرزنده و مهربان است».25 در برخی روایات دیگر از ایشان آمده که دوازده یا سیزده فرقه از فرق اسلامی به ایشان محبت می‌ورزند و ولایتشان را قبول دارند.26 شدت این فتنه را از آنجا می‌توان دریافت که ایشان می‌فرمایند: اگر کسی را با ده طناب در جبهه حق بسته باشند، باز او را به باطل می‌کشانند و به عکس.27 سختی این فتنه‌ها برای مؤمنان نیز از این روایت قابل درک است که ایشان از رسول خدا(ص) نقل نمودند که فرمود: زمانی بر مردم می‌آید که دل مؤمن در نهادش آب می‌شود، همان‌طور که سُرب در آتش آب می‌شود، و سبب آن نیست مگر اینکه فتنه‌ها و بدعت‌هایی را که در دین آنها ظاهر گشته مشاهده می‌کنند و توانایی تغییر و بر طرف ساختن آنها را ندارند.28 در جای دیگر از حضرتش نقل شده که مؤمنان آخرالزمان از کنیزان پست تر شمرده خواهند شد.29 برکات بروز فتنه‌ها در جامعه هرچند فتنه‌ها، سختی‌ها و تلخی‌های خاصّ خود را به دنبال می‌آورد لیکن شیرینی‌هایی در پی آن نصیب مؤمن می‌شود که شاید از هیچ راه دیگری تحصیل آنها برای مؤمن ممکن نباشد. در روایات رسول خدا(ص) و امامان اطهار(ع) می‌خوانیم: «از فتنه‌های آخرالزمان کراهت نداشته باشید که منافقان را نابود می‌کند».30 در ضمن وصایای رسول خدا(ص) به امیرمؤمنان(ع) آمده است: ای علی، شگفت‌آورترین مردم از نظر ایمان و بزرگ‌ترین آنان از نظر یقین مردمانی هستند که در آخرالزمان پیامبری ندیدند و امام هم از نظرشان پنهان شده، پس به همان سیاهی و سفیدی کتاب ایمان آورده‌اند.31 امام صادق(ع) فرمود: «پس از آنکه عثمان کشته و با امیر المؤمنین(ع) بیعت شد، آن حضرت بر فراز منبر تشریف برد، خطبه‌ای خواند و در آن فرمود: «هان که گرفتاری شما به گرفتاری همان روز که خداوند پیغمبرش را برانگیخت بازگشت نموده است. سوگند به آنکه او را به حق برانگیخت، حتماً باید گرفتار وسوسه شوید و غربال گردید تا آنکه زیرورو شوید و بالا و پایین گردید. حتماً باید افرادی که کوتاه آمده‌اند پیشی گیرند و آنانی که پیشی گرفته‌اند کوتاه بیایند. به خدا قسم هیچ نشانه‌ای را پنهان نکرده‌ام و هیچ دروغی نگفته‌ام و مرا از این مقام و چنین روز آگاهی بود».32 یکی از برکات صبر در آخرالزمان این است که مؤمن را در ثواب تمام نیکی‌های پیشینیانش شریک می‌سازد: وقتی در جنگ نهروان امیر المؤمنین(ع) خوارج را به قتل رسانید، مردی به خدمت حضرت رسید. حضرت به او فرمود: «قسم به خداوندی که دانه را شکافت و آدمی را آفرید، مردمی در اینجا با ما آمده‌اند که هنوز خداوند پدران و نیاکان آنها را خلق نکرده است!» آن مرد عرض کرد: مردمی که هنوز خلق نشده‌اند چگونه می‌توانند با ما آمده باشند؟! فرمود: «آری، آنها مردمی هستند که در آخرالزمان می‌آیند و در این هدف که ما داریم آنها نیز شریکند و تسلیم ما، پس آنها در آن راه که ما گام برمی‌داریم شرکای حقیقی و واقعی ما هستند».33 مسلماً هر آزمونی که سخت تر باشد در عین آنکه بسیاری نمی‌توانند در آن قبول شوند آن عده ای که توفیق و پیروزی می‌یابند تعدادی اندک و جایگاهی رفیع خواهند داشت. راه رهایی از فتنه‌های آخرالزمان تمسک به قرآن و اهل بیت(ع) راه رهایی از این فتنه‌های آخرالزمانی در بیانات امیرمؤمنان(ع) در دو قالب عمومی و فردی قابل دسته‌بندی است. راه عمومی همان تمسک به قرآن و اهل‌بیت(ع) است. راه فردی که به برخی از صحابه توصیه می‌شده ـ الزاماً شامل همگان نبوده ـ سکوت، قعود و... است. روایت مربوط به تمسک به قرآن را پیش از این مرور کردیم.34 دربارة تمسک به اهل بیت(ع)، روایات متعددی از امیرمؤمنان(ع) نقل شده که با توجه به جامعیت روایت ذیل و دربرداشتن راه تحقق آن، از بیان دیگر موارد خودداری و به نقل همین مورد اکتفا می‌کنیم.35 امیر مؤمنان(ع) در ضمن خطبه‌ای بلند راه‌هایی را برای رهایی از فتنه‌ها و مصون ماندن از عذاب الهی که فرجام فرو افتادگان در آنهاست فراروی مؤمنان نهادند. در اینجا به مناسبت، به فرازهایی از این سخن گران‌سنگ توجه می‌کنیم: من و رسول خدا(ص) بر لب حوض هستیم و خاندان ما با ما هستند پس هر کس ما را بخواهد باید گفتار ما را بگیرد و به کردار ما عمل کند زیرا ما خاندانی هستیم که شفاعت از آن ماست. برای دیدار ما در کنار حوض با هم رقابت کنید، چون ما دشمنان را از آن دور و دوستانمان را از آن سیراب می‌سازیم. هر کس از آن آب نوشد هرگز تشنه نشود، و حوض ما پر است و از دو آبریز بهشتی در او ریخته می‌شود؛ یکی «تسنیم» و دیگری «معین». در دو طرف این حوض، زعفران است. کسی را بر ما نمی‌گزیدند ولی اوست که از بندگانش هر که را بخواهد ویژه رحمتش کند، پس خدا را ستایش می‌کنم بدین نعمت‌ها که مخصوص شما قرار داده و بر حلال‌زادگی شما، چون یاد ما خانواده، شفای هر درد، بیماری و وسوسة شک‌آور است، و البته دوستی ما خشنودی خداست، و هر کسی که راه ما را گیرد، فردا در «حظیر＼ القدس» و «فردوس برین» با ماست، و منتظر امر ما همچون کسی است که در راه خدا به خونش غلتد، و هر که فریاد ما را بشنود ولی ما را یاری نکند خدا به رو بر سر دو سوراخ بینی او را در دوزخ سرنگون سازد. 1. استقامت و تقیّه در برابر دشمنان: ما درِ گشایش، چون مبعوث شوند و همه راه‌ها بر مردم بسته شود، ماییم «باب حطّه» که در اسلام است هر کس در او آید نجات یابد و هر که از آن دور شود فرو افتد. خدا به ما آغاز کرد و به ما پایان داد و آنچه را بخواهد به ما می‌زداید و به ما پایدار سازد و به ما باران فرود آید، مبادا فریبنده شما را از خدا فریب دهد، اگر بدانید درماندن شما میان دشمنانتان و تحمّل اذیت‌ها چه اجری دارید چشم شما روشن شود، و اگر مرا نیابید چیزهایی بینید که آرزوی مرگ کنید از ستم و دشمنی و خودبینی و سبک‌شمردن حق خدا و ترس، چون چنین شود همه به رشته خدا بچسبید و از هم جدا نشوید، و بر شما باد به صبر و نماز و تقیّه. 2. ثبات و دوری از رنگ به رنگ شدن: و بدانید که خداوند دشمن میدارد بندگان متلوّن و همه رنگ خود را، پس از حق و ولایت اهل حق دور نشوید چون هر کس دیگری را جای ما برگزیند نابود است و هر که پیرو آثار ما شود به ما پیوندد، و هر که از غیر راه ما رود غرق شود همانا برای دوستان ما فوج‌هایی از رحمت خداست و برای دشمنان ما فوج‌هایی از عذاب خدا، راه ما میانه است، و رشد و صلاح در برنامه ماست، بهشتیان به خانه‌های شیعیان ما چنان نگاه می‌کنند که ستاره درخشان را در آسمان می‌بینند. 3. پرهیز از دنیاگرایی: هر کس از ما پیروی کند گمراه نشود، و هر که منکر ما شود هدایت نگردد، و نجات نیابد آنکه بر زبان ما کمک دهد دشمن ما را و یاری نشود آنکه ما را وابگذارد. پس به طمعِ دنیای پوچ و بی‌ارزشی که سرانجام از شما دور شود و شما نیز از آن زوال یابید از ما روی نگردانید، زیرا هر کس دنیا را بر ما ترجیح دهد افسوس فراوان دارد. خداوند متعال [از زبان این فرد] می‌فرماید: «ای وای بر من که جانب امر خدا را فرو گذاشتم و در حقّ خود ظلم و تفریط کردم».36 4. شناخت حقّ امامان معصوم(ع): چراغ راه مؤمن شناخت حق ماست، و بدترین کوری نابینایی فضیلت ماست که با ما بی‌جهت و بدون گناه به دشمنی برخاسته فقط به جرم اینکه ما او را به سوی حق و دوستی خواندیم و دیگران او را به سوی فتنه دعوت کردند، آنها را بر ما ترجیح‌ داد. ما را پرچمی است که هر که در سایة آن درآید، او را جا دهد و هر که بسوی او پیش تازد پیروز است و هر که از آن واماند نابود، و هر که بدان چنگ زند نجات یابد، شمایید آبادگران زمین که (خداوند) شما را در آن جای داد تا ببیند چه می‌کنید، پس مراقب خدا باشید در آنچه از شما دیده می‌شود، بر شما باد به راه روشن بزرگ‌تر، در آن بروید که دیگری جای شما را نگیرد. سپس حضرت این آیة قرآن را تلاوت فرمود: «به سوی آمرزش پروردگارتان بشتابید و به راه بهشتی که عرضش به قدر پهنای آسمان و زمین است و آن برای اهل ایمان به خدا و پیمبرانش مهیا گردیده».37 5. پیشه کردن تقوی: پس بدانید شما به بهشت نمی‌رسید مگر به تقوی، و هر که رها سازد پیروی از آنکه خدا فرمان اطاعت او را داده، برانگیخته شود برای او شیطانی که قرین و مونس او گردد. 6. عدم سازش با ستمکاران: شما را چه باشد که به دنیا تکیه کردید، و به ستم خشنودید، و فرو گذاشتید آنچه را که عزت و سعادت شما و نیروی علیه ستمگران در آنست، نه از خدایتان شرم دارید، و نه به حال خود فکر می‌کنید. شما در هر روز ظلم می‌شوید ولی از خواب بیدار نمی‌گردید، و سستی شما پایان نپذیرد، آیا نمی‌بینید دین شما کهنه می‌شود و شما سرگرم دنیایید، خدای بزرگ می‌فرماید: «و شما مؤمنان هرگز نباید با ظالمان همدست و دوست باشید و گر نه آتش کیفر آنان در شما هم خواهد گرفت و در آن حال جز خدا هیچ دوستی نخواهید یافت و هرگز کسی، یاری‌ شما نخواهد کرد».38و39 روایاتی که مخاطبش افراد متوسطی است که در فتنه‌ها احتمال لغزششان بیش از نجات به نظر می‌آید از این قرارند: 7. ذکر و یادآوری همیشگی: دانشمند آن‌کس است که ارزش خویش را بشناسد، در نادانی مرد همین بس که قدر خود را نشناسد و دشمن‌ترین بندگان نزد خدا همانا بنده‌ای است که خدا او را به خودش واگذارد، سرگردان و حیران از راه راست باشد و هدفش را نداند چیست و بدون راهنما راه را بپیماید. اگر به سوی کسب مال دنیا دعوت شود اجابت می‌کند اگر به سوی آخرت دعوت شود کاهلی می‌کند گویا عملی را که برای دنیا انجام می‌دهد بر او واجب است و آنچه برای آخرت انجام می‌دهد از او ساقط. اینها در زمانی است که در آن زمان کسی سالم نمی‌ماند جز مؤمنی که دائم الذکر است و کم اذیت، که اگر حاضر باشد کسی او را نشناسد و اگر غایب باشد جستجویش نکنند. 8. عدم اشاعة گناه: اینان چراغ‌های هدایت و مشعل‌های فروزان برای شبروان هستند و برای سخن چینی و فساد در گردش نیستند، نادان و سفیه نباشند که گناهان را انتشار دهند و اشاعه فاحشه کنند. خداوند درهای رحمتش را بروی اینان می‌گشاید و از ایشان عذاب سختش را برطرف می‌کند. ای مردم همانا روزگاری می‌آید که مردم فقط به اسم اسلام بی‌نیاز باشند و از اسلام خبری نباشد آن چنان که ظرف تنها به آنچه که در آن ریخته می‌شود بی‌نیاز باشد.40 به امید آنکه خداوند همة ما را از شرّ فتنه‌های آخرالزمان برهاند و از تمام ابتلائات این دوره سربلند بیرون آورد. انشاءالله پی نوشت‌ها: 1. شیخ مفید، الإرشاد، ج‌1، ص35. 2. نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، خطبة 59. 3. علامه حلی‌، الفین، ترجمه وجدانی، ص 953. 4. علامه حلی‌، کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین(ع)، ص 84. 5. تهذیب اللغة، ج 14، ص 296؛ مقاییس اللغة، ج 4، ص 472. 6. النهایة، ج3، ص410. 7. سورة عنکبوت (29)، آیة 2. 8. سورة مائده (5)، آیة 49. 9. سورة بقره(2)، آیة 193. 10. سورة حدید (57)، آیة 14. 11. سورة انفال (8)، آیة 73. 12. سورة مائده (5)، آیة 41. 13. سورة نسا (4)، آیة 101. 14. سورة توبه (9)، آیة 47. 15. السنن الوارده، ص35. 16. فتن ابن حماد، ص28. 17. همان، ص39. 18. روضه کافی، ص58. 19. السنن الوارده، ص37. 20. تفسیر عیاشی، ج1، ص3. 21. سورة اعراف (7)، آیة 181. 22. تفسیر عیاشی، ج2، ص43. 23. بحارالانوار، ج24، ص146. 24. الامالی، ص212. 25. الصراط المستقیم، ج2، ص153. 26. نهج السعاده، ج3، ص427 و ص430. 27. فتن ابن حماد، ص34. 28. امالی طوسی، ج2، ص132؛ وسائل الشیعه. 29. فتن ابن حماد، ص123. 30. کنزالعمال، ج11، ص189. 31. کمال الدین، ص288. 32. الکافی، ج1، ص396. 33. المحاسن، ص262؛ بحارالانوار، ج52، ص131. 34. ر. ک: الدرالمنثور، ج2، ص227. 35. ر. ک: کمال الدین، ج2، ص654. 36. سورة زمر (39)، آیة 56. 37. سورة حدید (57)، آیة 21. 38. سورة هود (11)، آیة 113. 39. نهج السعاده، ج3، ص421. 40. إرشاد القلوب إلی الصواب، ج‌1، ص 35. منبع: ماهنامه موعود شماره 90